PJESA I |
[5] |
|||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
PJESA II |
FJALORI |
Esp-Shqip |
Shqip-Esp |
M�simi i Pest� (La Kvina Leciono)
0 -nul |
1 -unu |
2 -du |
3 -tri |
4 -kvar |
5 -kvin |
6 -ses |
7 -sep |
8 -ok |
9 -nau� |
10-dek |
Me ta mund t� formojm� t� gjith� numrat deri n� 100. K�shtu,
11 -dekunu 21 -dudekunu 35 -tridek kvin
91 -nau�dekunu 57 -kvindek sep 19 -deknau�
49 -kvardek nau� ... etj
100 -cent 1000 -mil
1000000 -miliono 1000000000 -miliardo
Pra,
245 -ducenttridekkvin |
1985 -milnau�centokdekkvin |
2001 -dumilunu |
Num�ror�t rrjeshtor� formohen me a n� fund: unua, dua, tridekkvina, milnau�deka.
Si ndajfolje ata marrin nj� e n� fund: unue-se pari, due , kvare. trideke.
N�nfishat b�hen me on n� fund:
kvarono-�erek |
duono-gjys�m |
kvinono-nj� e pesta |
centono-1/100 |
Shum�fishat b�hen me obl n� fund:
kvinoblo-pes�fishi miloblo-mij�fishi ... etj.
Numrat kolektiv� b�hen me op n� fund:
duopo-nj� dyshe kvaropo-nj� kat�rshe
Numrat ndar�s b�hen me ndajfoljen po:
po du -nga dy po dek -nga dhjet� po cent -nga nj�qind.
Veprimet aritmetike:
Adicio-mbledhja |
substraho-zbritja |
multipliko-shum�zimi |
divido-pjestimi |
potencigo-ngritja n� fuqi |
elradikigo-nxjerrja e rr�nj�s ... etj |
5+7=12: kvin plus sep faras dekdu; |
14 x 3 =42: dekkvaroble tri estas kvardekdu; |
� de 40 =30: trikvaronoj de kvardek estas tridek; |
(16)|1/2 = 4: la dua radiko de dekses estas kvar; |
(4/9)|1/2 =2/3: la dua radiko de kvarnau�onoj estas du trionoj; |
30 :5 = 6: tridek dividita per kvin estas ses; |
3� = 9: la dua potenco de 3 estas 9; |
Tasko: Legu lau�te kaj solvu!
21 + * 9 = ... 16 :2 : 4� =... 3/5 +20 - 3.2 =...
Sufikso � et �
Jep nj� imazh t� zvogluar t� objektit. P.sh.
pordo-der�, pordeto-deri�k�; monto-mal, monteto-kod�r
Sufikso �Eg�
Jep nj� imazh t� zmadhuar t� objektit. P.sh.:
pordego-port� k�shtjelle; montego-mal shum� i madh
Fjal�za �da�(vorteto �da�) p�rdoret p�r t� treguar mas�n e nj� sendi, pas pyetjes �kiom� dhe k�rkon gjithnj� ras�n em�rore.(nominativon). P.sh.:
Mi ac�etis du kilogramojn da pomoj.
S�i trinkis glason da lakto.
Kiom da metroj longa estas tiu vojo, tiu rivero?
P�remrat p�rgjith�sues (g�eneraligaj pronomoj)
K�ta p�remra merren menj�her� nga p�remrat e pacaktuar duke u shtuar n� fillim g�rm�n c�.
C�iu-gjithkush |
C�io-gjith�ka |
C�ie-kudo |
C�ien-gjith�kund |
C�ial-p�r �do arsye |
C�iam-gjithnj� |
C�ia-�far�dolloj |
C�iel-gjith�sesi |
C�iom-sa t� duash |
C�ies-i gjith�kujt |
N� se p�remrit pyet�s ose p�rgjith�sues i shtohet pas fjal�za �ajn� p�rs�ri marrim p�rgjith�sim t� nj� shkalle m� t� lart�:
Kiu ajn-kushdo qoft� Kio ajn-�far�do qoft� C�iam ajn-kurdo qoft�
N� se n� fillim vihet fjal�za �c�i� objekti afrohet :
C�i tiu-ky C�i tio-ky send C�i tien-k�tej (p�r)
Krahasimi (komparo)
Barazia-egaleco: Tiom...kiom ose tiel...kiel P.sh.
Tiu domo estas tiom granda kiom la mia.
Krahasimi i thjesht�-simpla, relativa komparativo: Pli...ol (ose malpli...ol)
P.sh.
La mielo estas pli dolc�a ol la sukero. |
La amo estas pli profunda ol la malamo. |
G�i kostas malpli ol salo |
Krahasimi absolut-absoluta komparativo: Plej...el (ose malplej... el) P.sh.:
Drini estas la plej longa rivero el c�iuj aliaj riveroj en Albanio.
Sotir estas la malplej kapabla lernanto en nia lernejo.
P�rdoret dhe nj� �ift fjal�z�sh : ju pli....des pli -sa m� shum� aq m� shum�.
P.sh.: Ju pli forta la malamiko des pli decidema nia rezistado -sa m� i fort� armiku aq m� e vendosur rezistenca jon�.
Parafjala (prepozicio) "dum"-gjat� . P.sh.
Ne parolu dum la mang�o! -Mos fol gjat� ngr�nies!
Ndajfolja (adverbo) "ankorau�" -ende.
P.sh. Li ankorau� ne respondis al mia letero.-Ai s��sht� p�rgjigjur ende ndaj letr�s sime.
Ndajfolja �jam� -tashm� .
P.sh. Mi jam parolas Esperanton. -Tashm� e flas Esperanton.
Ndajfolja �ja� -n� t� v�rtet�.
P.sh. Ili ja sciis tion ekde januaro pasinta. -Ata e dinin at� q� janarin e kaluar.
Tasko: Traduku Esperanten!
�do nj�ri e don vendin e vet. Kushdo q� veproi ashtu ka b�r� gabim. Durr�si �sht� po aq i madh sa dhe Elbasani, por m� i madh se Pogradeci. Lindita tashm� i b�ri detyrat sht�pijake. Dimri s�ka ardhur ende, por koha �sht� m� e ftoht� se m� par�. Korabi �sht� mali m� i lart� n� Shqip�ri. Teuta m�son m� mir� se Artani por m� pak se Valbona.
S� fundi, t� njihemi me tekstin e serialit ton�.. P�rpiquni t� dalloni aty element�t gramatikor� q� sapo m�suam. Mi bondeziras sukceson al vi!
Nova Au�to
Sinjoro Rapid, amiko de Marko, eniris vendejon de au�toj. Tie li vidas belan sinjorinon kiu plac�as al li. Sinjoro Rapid demandas:
-Kiu au�to estas la plej bona?
-Tiu c�i estas la plej bona el c�iuj.
-C�u g�i estas rapida?
-G�i estas pli rapida ol aliaj.
-C�u g�i estas ankau� forta?
-Ho, jes, g�i estas tre forta.
-Certe g�i estas multekosta?
-Kompreneble, g�i estas la plej multekosta el c�iuj.
-Dankon! Bedau�rinde mi ne ac�etas novan au�ton, c�ar mia malnova au�to estas la plej malmultekosta el c�iuj. Mi ankorau� veturos per g�i.
Dum li tion diris, li denove rigardis la belan sinjorinon. Sed la vendisto diris: -Estos pli bone ke vi ne rigardu c�i tiun sinjorinon. Ankau� s�i estas tre multekosta. Mi scias, c�ar mi estas s�ia edzo.
Nu, plac�is al vi la historieto? C�u vi komprenis g�in? C'u tutan? Klopodu rediri per viaj vortoj.
Jen kelkaj demandoj:
Kiun rimarkis sinjoron Rapid en la au�tovendejo?
C�u li intencis ac�eti ion tie?
Kion diris la vendisto?
Kian lecionon ricevis sinjoro Rapid?